Sayısal fotograf makinelerinde objektiften geçen ışık, film yerine ışığa duyarlı bir sensörün üzerine düşüyor.  Sensör üzerindeki hücreler ışığı sayısal değerlere dönüştürüyor ve böylece oluşan dosya, çekilen fotografın bilgisayar tarafından anlaşılan bir halini içeriyor.

Bu dosya, fotograf makinenizde farklı formatlarda, başka bir deyişle farklı kurallara göre hazırlanıyor ve kaydediliyor olabilir.  Sayısal fotograf makineleri ile çekilen  fotograflar için en popular format, JPEG.

Fotograf makinesi JPEG formatındaki dosyayı hazırlamak için epey iş yapıyor.  Her üreticinin kendine ait algoritmalarını kullanarak, sensörden gelen verileri işliyor, sonra da işlenmiş veriyi daha az yer tutacak şekilde sıkıştırıyor.  Bu işlemlerin sonucunda ortaya – üreticinin algoritmalarının başarılı olduğu varsayımıyla – göze hoş görünen nitelikte resimler ortaya çıkıyor.

Bu süreçte püf noktası, çektiğiniz resmin, sizin resmi çekerken verdiğiniz kararlar çerçevesinde, üreticinin algoritmaları tarafından işlenerek nihai bir çıktı oluşturulması.  Bu çıktı üzerinde çeşitli bilgisayar programları kullanarak bazı düzenlemeler yapabiliyor da olsanız, verinin sıkıştırılmış olması oyun alanınızı epey daraltıyor.

Bir DSLR veya üst uç kompakt makineniz varsa, size neredeyse sınırsız esneklik sağlayan bir seçeneğiniz daha var: Resimleri JPG değil, RAW formatında çekmek.

RAW olarak çekilen fotografın dosyasında , adı üstünde, işlenmemiş veri bulunuyor.  Resmi çektiğinizde, sensör üzerine düşen ışığın oluşturduğu veri, işlenmemiş, yani RAW olarak elinizde.

RAW formatlı dosyadaki resim, genellikle göze pek hoş görünmüyor, çünkü JPEG’e uygulanmış algoritmalardan nasibini almamış durumda.   JPEG’de kamera üreticisinin algoritmalarının yaptığı işi, sizin yapmanız lazım.

Ben RAW formatı, eskinin negatiflerine ve RAW işleme sürecini karanlık odada çalışmaya benzetiyorum.  Karanlık odada film banyosu yaptınız mı bilmiyorum.  Müthiş keyiflidir.   Resmin kağıt üzerinde bir hayalet gibi belirdiğini görürsünüz, ne kadar pozlayacağınıza siz karar verirsiniz.  Bazı kısımları eksik/fazla pozlama gibi numaralar da vardır.  Artık eski usül karanlık odalar pek kalmadı herhalde.   Ancak aynı keyfi ve yaratıcılığı RAW resimleri bilgisayar ortamında işlerken  deneyimlemeniz mümkün.  Üstelik, kimyasal bileşenlerle uğraşmadan, zararlı kokuları burnunuza çekmeden.

RAW resmin “white balance”, pozlama, kontrast, renk tonları, gren, vb pek çok özelliğini, hatta mercek düzeltmelerini istediğiniz gibi düzenleme imkanınız var.   Resmi çekerken alelacele verdiğiniz pek çok kararı, bilgisayarınızın başında değiştirmeniz, hatalarınızı düzeltmeniz mümkün.  Tabii resmi yeniden çekebiliyorsunuz demiyorum, ama esneklik şaşırtıcı derecede yüksek.

Fotograf makinesi üreticilerinin genellikle RAW işleme yazılımları da oluyor ve bunlar bildiğim kadarıyla makine ile birlikte ücretsiz olarak veriliyor.   Ben daha genel bir araç olan Adobe Lightroom kullanıyorum.  Arşivleme özellikleri de çok güçlü olan bu yazılımı hararetle tavsiye ederim.   Lightroom’un karanlık odaya gönderme yapan adının da vurguladığı gibi, bu yazılımların uzmanlığı Photoshop’taki gibi resimdeki grafik ögelerin manipülasyonu değil, resmin görüntü özelliklerinin düzenlenmesi.

Kendi resimlerimden birkaç örnek ekliyorum.   JPEG resme karşı, benim RAW’dan ürettiğim resim.  Arada epeyce fark olduğunu göreceksiniz sanıyorum.   Bu örneklerdekiler oldukça sıradan düzenlemeler;  çok daha farklı ve iddialı olmak mümkün.

RAW işlemekle uğraşmam diyorsanız, size önerim resimlerinizi JPEG+RAW çekmeniz.   Bu sayede elinizde hem doğrudan kullanabileceğiniz bir JPEG oluyor, hem de RAW dosyası.   RAW’ları da arşivleyin, belki günün birinde fikrinizi değiştirirsiniz, resimlerinizi kendiniz elden geçirmek istersiniz.  Eskiden olsa, kapladıkları disk alanı sorun olabilirdi, ama artık bunu dert etmeye neden kalmadı.

Bu arada, eski usul bir karanlık odaya hiç girmemişseniz, ne yapın, edin, ilk fırsatta bu büyülü deneyimi yaşayın.

Sony Nex-7’nin ürettiği JPEG

Aynı resmin RAW çekildikten sonra işlenmiş hali.

Canon G10’un ürettiği JPEG

Aynı resmin RAW çekildikten sonra işlenmiş hali.  Bulutlara dikkat!