Bir önceki yazımda, algılayıcıların ucuzlaması ve yaygınlaşması, iletişiminin kolaylaşması, standartların olgunlaşması gibi unsurların bir araya gelmesiyle “Nesnelerin Interneti”nin zamanının geldiğini anlatmıştım. O yazıda belirttiğim gibi, eş zamanlı ilerleyen ve birbirini destekleyen, her biri devrim niteliğinde kabul edilebilecek birden fazla gelişmenin olduğu bir zaman dilimindeyiz. Bu yazıda, üzerinde çok konuşulmakta olan “Büyük Veri”den (Big Data) bahsedeceğim. Üzerinde duracağım diğer gelişmeler olan Bulut Bilişim ve Proaktif Uygulamalar başka yazıların konusu olacak; bu gelişmeler bir araya geldiğinde yaşamımızda nelerin değişeceğini de ele alacağım.

Yakın zamana kadar tipik bir işletmenin ürettiği ve sakladığı veri sınırlıydı: Müşteri bilgileri, üretim kayıtları, muhasebe bilgileri vb derken, neredeyse biraz dişinizi sıksanız elle takip edebileceğiniz veri miktarlarından söz ediyorduk. Ancak milyonlarca müşterisi olan bankaların işlem – özellikle kartlı işlem – kayıtları, telekom şirketlerinin çağrı kayıtları ya da meteorolojik tahminler için kullanılan veri kümeleri çok büyük hacimlere ulaşıyordu; bu verilerin de çeşitliliği sınırlıydı.

Internet her şeyi değiştirdi. Artık, facebook’taki “beğen”lerimiz, youtube’a yüklediğimiz videolar, indirdiğimiz müzikler, gezdiğimiz sayfalar, yaptığımız aramalar ve internetin kendisi, çok farklı verilerden oluşan çok büyük veri kümeleri oluşturuyor. Nesnelerin interneti veri miktarını daha da patlatacak. Günde yapabileceğiniz kredi kartı alışverişi veya beğeneceğiniz facebook sayfası adedi belli; oturma odanızın ısısını dakikada bir ölçüp internete gönderen algılayıcının, ya da cep telefonunuza bağlı tansiyon ölçme cihazının üreteceği veri hacmi bunların çok üzerine çıkacak.

Veri miktarındaki patlamayı yönetilebilir kılmak için daha çok paralel işleme dayalı teknikler geliştiriliyor; çok oturmuş bir alan olduğu düşünülen veritabanı teknolojisi kendini yeniliyor. Vurgu, büyük veri kümelerini gerçek zamanlı işleyebilmek üzerine. Bellek maliyetlerinin düşmesi bu hedefi ulaşılabilir kılıyor.

Büyük veri sadece teknik altyapıyı zorlayan bir gelişmeden ibaret olsaydı, mühendislerin sorunu olurdu ve bu kadar konuşulmasının gereği olmazdı. Büyük Verinin kamuoyunun gündemine girmesinin nedeni yol açtığı sorunlardan ziyade, yarattığı fırsatlar.

Bu kadar bol ve çeşitli veri, işini bilen istatistikçilerin, veri madencilerinin, analistlerin eline geçtiği zaman, sorunlara yepyeni çözümler, daha önce fark edilmemiş ilişkiler keşfediliyor. Salgın bir hastalığın yayılma paterni, hangi filmi seyretmekten zevk alacağınız, Obama’nın seçim kampanyasına bağış yapma olasılığı yüksek seçmenler (gerçek örnek), müşterilerinize ek olarak teklif ettiğinizde kabul etme olasılığı yüksek ürünler, şubenizi açacağınız sokak, kör tahminler olmaktan çıkıyor, somut veriye dayanan, doğruluk oranı çok yüksek kararlara dönüşüyor. Bir de bunları gerçek zamanda yapabildiğinizi düşünün: Atılan tweet’leri analiz ederek kamuoyunun anında nabzını tutabilirsiniz; müşterilerinin sitenizdeki davranışını analiz ederek fiyatlarınızı anında ayarlayabilirsiniz.

Bunlar uzaklarda bir yerlerdeki laboratuvarlarda ya da dünyanın en büyük şirketlerinde olup bitenler olarak görünebilir. Ancak artık neredeyse her işletmenin elinde büyük sayılabilecek miktar ve çeşitlilikle, analiz edilmeyi bekleyen veri var, teknolojiler de genel kullanıma hazır. Büyük Verinin doğru kullanımının yarattığı rekabet avantajı o denli büyük ki, herhangi bir sektördeki oyunculardan biri elindeki verilerin değerini ortaya çıkarmaya başladığında, o sektördeki diğer oyuncuların takip etmek zorunda kalacakları kesin. Erken davranan, oyunun kurallarını değiştirecek.

Bu serideki diğer yazılar: